(Nhịp sống trẻ) – Sự xuất hiện của người nổi tiếng và KOL trong lĩnh vực quảng cáo tạo hiệu ứng lan truyền mạnh mẽ, giúp sản phẩm dễ dàng tiếp cận và thu hút sự chú ý từ thị trường. Tuy nhiên, sự tin tưởng mù quáng từ người tiêu dùng cũng đặt ra nguy cơ lớn. Ai cũng có thể dễ dàng bị dẫn dắt bởi những thông tin quảng cáo không chính xác.
Khi người dẫn dắt xu hướng đi sai đường
Trong thời đại mạng xã hội bùng nổ, vai trò của người nổi tiếng – influencer – càng được nhìn nhận như “người dẫn dắt xu hướng”. Tuy nhiên, khi những người này quảng cáo sản phẩm không đúng sự thật, hậu quả không chỉ dừng lại ở uy tín cá nhân mà còn ảnh hưởng tới người tiêu dùng, niềm tin xã hội và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. Thời gian gần đây, thực trạng quảng cáo sai sự thật trong lĩnh vực sức khỏe, làm đẹp được dư luận đặc biệt quan tâm.
Theo báo cáo Influencer Marketing Việt Nam 2024, 97% doanh nghiệp tại Việt Nam cho rằng sử dụng người ảnh hưởng trong marketing là hình thức hiệu quả, cao hơn mức trung bình toàn cầu (84,8%).
Ngân 98 trước khi bị bắt.
Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm – Giảng viên ngành Truyền thông chuyên nghiệp (Đại học RMIT Việt Nam) – cho rằng sự xuất hiện của người nổi tiếng và KOL trong quảng cáo tạo hiệu ứng lan truyền mạnh mẽ, giúp sản phẩm dễ dàng tiếp cận và thu hút sự chú ý từ thị trường. Tuy nhiên, sự tin tưởng mù quáng từ người tiêu dùng này cũng đặt ra nguy cơ lớn. Ai cũng có thể dễ dàng bị dẫn dắt bởi những thông tin quảng cáo không chính xác hoặc sai lệch.
Vụ hot girl mạng Ngân 98 vừa bị bắt tạm giam vì sản xuất, buôn bán hàng giả là thực phẩm một lần nữa nhắc nhở người tiêu dùng không thể tùy tiện đặt niềm tin vào những sản phẩm được quảng cáo rầm rộ trên mạng xã hội. Sự sụp đổ của một KOL như Ngân 98 là bài học cho riêng họ, cũng là lời cảnh tỉnh cho xã hội về cách tôn vinh cho người nổi tiếng.
Trước khi bị bắt tạm giam, Ngân 98 quảng cáo về sản phẩm giảm cân của mình với loạt công dụng, khẳng định hiệu quả “thách thức mọi cơ địa”. Người dùng sản phẩm này sẽ giảm cân mà không cần ăn kiêng hay tập luyện.
“Công chúng thường có xu hướng mặc định tin tưởng vào những lời giới thiệu của người nổi tiếng. Khi người nổi tiếng giới thiệu sản phẩm, đặc biệt trong lĩnh vực sức khỏe hoặc sắc đẹp, người tiêu dùng thường coi đó là lời khuyên đáng tin cậy. Điều này đặt ra yêu cầu đạo đức đối với người nổi tiếng. Họ không được vì lợi nhuận cá nhân mà bất chấp những hậu quả tiêu cực có thể xảy ra cho người tiêu dùng”, chuyên gia nói.
Không phải bất kỳ sản phẩm nào cũng xứng đáng được quảng cáo, và người nổi tiếng cần cân nhắc kỹ trước khi nhận lời quảng cáo cho một nhãn hàng nào đó. Các tiêu chí cân nhắc có thể bao gồm việc kiểm định chất lượng đầy đủ, nguồn gốc xuất xứ minh bạch, rõ ràng.
Không chỉ đơn thuần “lên tiếng vì được trả tiền”
Tại tờ trình dự thảo Nghị định quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (Bộ VHTTDL) gửi Chính phủ, lãnh đạo Bộ VHTTDL cho biết việc ban hành Nghị định là cần thiết để giải quyết bất cập, vướng mắc, tạo hành lang pháp lý đầy đủ, đồng bộ cho hoạt động xử lý vi phạm hành chính trên thực tế.
Dự thảo dự kiến có 33 điều quy định hành vi vi phạm hành chính, hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả trong lĩnh vực quảng cáo. Mức phạt tiền tối đa được đề xuất đối với một hành vi vi phạm là 100 triệu đồng.
Người nổi tiếng, người có ảnh hưởng, người truyền tải quảng cáo có thể bị phạt từ 60-80 triệu đồng đối với hành vi không thực hiện thông báo về việc quảng cáo ngay trước và trong khi thực hiện hoạt động quảng cáo. Mức phạt cao nhất từ 80-100 triệu đồng nếu cá nhân chưa sử dụng hoặc chưa hiểu rõ về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ mà đã giới thiệu về sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đó.
Tiến sĩ Bùi Quốc Liêm cho rằng việc đề xuất tăng mức phạt từ 60-80 triệu đồng lên 80-100 triệu đồng đối với hành vi quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về khả năng kinh doanh/cung cấp sản phẩm là động thái tích cực và cần thiết nhằm tăng cường sức răn đe của pháp luật.
“Việc nâng mức phạt sẽ thu hẹp khoảng cách giữa lợi ích kinh tế thu được từ quảng cáo không đúng và rủi ro pháp lý. Đề xuất này củng cố trách nhiệm liên đới của cả thương hiệu và người ảnh hưởng và thúc đẩy họ thẩm định kỹ lưỡng đối với sản phẩm dịch vụ, góp phần tạo ra môi trường quảng cáo minh bạch và lành mạnh hơn”, chuyên gia nói với.
Quảng cáo sản phẩm không chỉ là hoạt động thương mại đơn thuần, mà phải được nhìn nhận như cam kết về trách nhiệm đối với cộng đồng. Chuyên gia cũng đề xuất các cơ quan quản lý cần tiếp tục hoàn thiện hành lang pháp lý, đảm bảo quy định xử phạt phù hợp với sự phát triển nhanh chóng của môi trường số và các hành vi truyền thông hiện đại.
Người nổi tiếng không thể chỉ đơn thuần “lên tiếng khi được trả tiền” mà phải chịu trách nhiệm cho những lời nói của mình, đặc biệt khi tiếng nói ấy có khả năng dẫn dắt công chúng đi sai hướng. Đó là yếu tố quan trọng để xây dựng một môi trường quảng cáo lành mạnh, minh bạch và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tiêu dùng.
