(Nhịp sống trẻ) – Công nghệ số đã và đang thay đổi mạnh mẽ hoạt động khám, chữa bệnh, song việc liên thông dữ liệu y tế – đặc biệt là liên thông kết quả xét nghiệm, vẫn còn không ít trở ngại.
Ở nhiều nơi, người bệnh khi chuyển tuyến đã phải làm lại xét nghiệm, dù kết quả trước đó còn giá trị, gây tốn kém thời gian, chi phí và ảnh hưởng đến quá trình điều trị.
Liên thông xét nghiệm là cho phép kết quả xét nghiệm được công nhận và sử dụng giữa các cơ sở y tế có cùng chuẩn chất lượng. Điều này nghe tưởng đơn giản, nhưng để đạt được sự công nhận ấy lại cần rất nhiều yếu tố: Chuẩn hóa quy trình, đồng bộ danh mục kỹ thuật, hệ thống công nghệ thông tin tương thích và quan trọng hơn cả là vai trò điều phối thống nhất của Bộ Y tế.
Thực tế trong gần 10 năm triển khai Đề án tăng cường năng lực phòng xét nghiệm của Bộ Y tế (2016 – 2025) cho thấy nhiều kết quả tích cực với việc hàng nghìn cán bộ được tập huấn, gần 3.000 mã kỹ thuật xét nghiệm dùng chung được ban hành, hai trung tâm kiểm chuẩn tại Hà Nội và TPHCM đã đi vào hoạt động.
Tuy vậy, cả nước hiện mới có khoảng 500 trong tổng số 3.000 phòng xét nghiệm đạt chuẩn chất lượng. Sự chênh lệch lớn về nhân lực, thiết bị và hạ tầng khiến việc công nhận kết quả giữa các tuyến còn nhiều rào cản. Không ít bác sĩ tuyến trên vẫn e ngại về độ chính xác của kết quả từ tuyến dưới, buộc người bệnh phải làm lại – điều mà lẽ ra công nghệ đã có thể giải quyết.
Liên thông xét nghiệm, vì vậy, không chỉ là câu chuyện kỹ thuật mà còn là câu chuyện về quản trị hệ thống. Ở đó, vai trò “nhạc trưởng” của Bộ Y tế cần được thể hiện rõ hơn – không chỉ ban hành quy định mà phải điều phối hiệu quả mạng lưới phòng xét nghiệm trên cả nước.
Bộ cần thúc đẩy việc chuẩn hóa, kiểm định độc lập, công khai chất lượng phòng xét nghiệm để các cơ sở y tế có căn cứ tin cậy khi sử dụng kết quả của nhau.
Một phòng xét nghiệm ở tuyến cơ sở hoàn toàn có thể được công nhận kết quả bởi tuyến Trung ương nếu cả hai cùng tuân thủ chuẩn chung, được giám sát và kiểm định minh bạch. Khi ấy, mỗi kết quả xét nghiệm sẽ có giá trị quốc gia, không chỉ phục vụ một bệnh viện mà phục vụ toàn hệ thống.
Liên thông xét nghiệm không chỉ giúp người bệnh tiết kiệm thời gian, công sức hay chi phí, mà còn là nền tảng cho một nền y tế dữ liệu thống nhất, nơi mỗi kết quả xét nghiệm đóng góp vào bức tranh sức khỏe cộng đồng. Đây cũng là cơ sở để ngành Y tế nâng cao năng lực dự báo dịch tễ, hoạch định chính sách y tế dự phòng, và quản lý bảo hiểm y tế hiệu quả hơn.
Khi vai trò điều phối của Bộ Y tế được phát huy đúng mức, khi các tuyến cùng vận hành theo một chuẩn chung, việc liên thông y tế – từ xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh đến hồ sơ bệnh án điện tử… sẽ hiệu quả hơn trong thực tế, góp phần củng cố niềm tin của người dân vào một hệ thống y tế hiện đại, thống nhất và nhân văn.
