(Nhịp sống trẻ) – Không còn là những giai điệu và ca từ ngô nghê khô cứng thời kỳ đầu, giờ đây công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đã và đang tạo ra những ca khúc tỷ người nghe trên mọi nền tảng. Với những chất giọng khiến ai nấy giật mình ngơ ngác. Chất giọng rất đẹp, rất lạ, với kỹ thuật thanh nhạc hoàn hảo, đặc biệt là mỹ cảm tinh tế đầy nhân tính. Người người nhà nhà đang tập nhép lại giọng ca sĩ AI. Nghệ thuật AI cuối cùng cũng đủ sức vỗ về những tổn thương đổ vỡ của con người giữa thời đại chênh chao.
Tuy vậy, đa phần mọi người hiện vẫn cho rằng AI chỉ là công nghệ hỗ trợ và là cuộc chơi thử nghiệm, tiết kiệm chi phí của những nhạc sĩ trẻ mới vào nghề, chưa có gì “đáng sợ”.
Nhiều người cũng bám vào khái niệm “câu lệnh” (prompt) như là sự khẳng định quyền năng vẫn rất lớn của con người trước AI. Rằng sản phẩm của AI sẽ không là gì, nếu cá nhân người dùng không cung cấp được những yêu cầu, dữ liệu một cách độc đáo, cá tính sáng tạo… Cũng như trong lĩnh vực âm nhạc, người khai thác AI cũng cần kiến thức về nhạc lý, và có ý tưởng sáng tạo độc đáo cho ca khúc.
Nhưng tôi cho rằng những “câu lệnh” cũng chỉ là cái giới hạn mà trí tuệ nhân tạo đang tạm thời tự vạch ra trước mũi chân mình, để cho thấy còn chút “nể nang” với con người mà thôi. Còn thực tế “vật cản” ấy với đà tiến hóa vũ bão của AI hiện giờ chẳng nhằm nhò gì mà chúng không thể vượt qua trong phút chốc. Bỏ loài người lại phía sau trong mọi lĩnh vực, trong đó có sáng tạo nghệ thuật.
Bởi chúng đã có một quyền năng đáng sợ không ai đủ sức ngăn cản được, đó là “đứng trên vai” toàn bộ nhân loại, tha hồ “hô biến” những phát kiến, sáng tạo cá nhân suốt ngàn vạn năm của con người trên mọi lĩnh vực, thành sản phẩm của mình, với những thuật toán chọn lọc, nhào trộn khủng khiếp. Cá tính sáng tạo của một nhạc sĩ tài năng, hay một danh ca cả đời trật trầy mới đạt được thành quả, giờ sẵn sàng được AI chọn lấy “miếng ngon nhất” nếu cần để đẩy lên thành xu hướng, mà chẳng tác giả nào có thể phàn nàn kêu ca gì được về bản quyền.
GS.TS Ngôn ngữ học Nguyễn Văn Hiệp một người bạn facebook của tôi vừa kêu lên, rằng “bọn AI” nó ngụy tạo tài liệu quá ghê gớm. Bài thi đầu vào của không ít nghiên cứu sinh không chỉ tràn ngập các trích dẫn đông tây kim cổ, với đủ loại ngôn ngữ khả năng cao là do AI cung cấp, mà còn đưa vào cả những tài liệu do chính AI ngụy tạo. Như AI “vu” cho ông là tác giả của một bài báo khoa học về ngôn ngữ từ chục năm trước, mà chính ông cũng không hề biết! Nếu khổ chủ không nói ra, những trích dẫn ấy được nhiều người dùng, lại thành ra đồ thật. Để thấy khi cần, AI cũng có thể làm điều ngược lại, là tạo ra những thứ “bản quyền” giả mượn danh những tên tuổi uy tín để phục vụ cho mục đích của mình.
Rồi có lẽ đến lúc mỗi chúng ta cũng đều phải chạm tới cảm giác này: Sau khi bao nhiêu thứ nghề bị mất dần bởi AI, nay thêm nhạc sĩ, ca sĩ thì cũng chả có gì “đáng sợ” nữa. Kết thúc bao giờ cũng đem lại sự bắt đầu.
“Mùi hoa Mimosa lạc trong gió/ Như câu chuyện mình, chỉ còn để đó”. Bạn hãy thử tìm nghe mấy lời hát trên đây, để buổi chiều nay nhẹ hơn chút nào.
